W trakcie wegetacji rośliny uprawne narażone są na różnego rodzaju stresy, które w efekcie końcowym mogą doprowadzić do obniżki plonowania. Istotną przeszkodą w osiągnięciu wysokich i dobrych jakościowo plonów są przede wszystkim warunki środowiska. Okresowe braki opadów w okresach krytycznych mogą wywołać stres suszowy, który jest bardzo niebezpieczny, zwłaszcza na glebach lekkich.
Tabela 1: Krytyczne fazy wrażliwości roślin na niedobór wody
| Gatunek | Fenofazy |
|---|---|
| Żyto | wiosenne ruszenie wegetacji - kłoszenie |
| Pszenica ozima | siew - wschody |
| kłoszenie - dojrzałość woskowa | |
| Pszenica jara | krzewienie - kłoszenie |
| Jęczmień jary | krzewienie - kłoszenie |
| Owies | krzewienie - dojrzałość woskowa |
| Rzepak | siew - zahamowanie wegetacji jesienią |
| ruszenie wegetacji - kwitnienie | |
| Kukurydza | wschody - dojrzałość woskowa |
| Ziemniak późny | wschody - kwitnienie |
Źródło: Integrowana ochrona roślin w gospodarstwie. Poradnik praktyczny - zasady ogólne
Tak, rośliny się stresują
Występowanie stresów związanych z siedliskiem tj. niskie temperatury, susze, zbyt duże uwilgotnienie, zasolenie może wpłynąć na wzrost zagrożenia ze strony chorób, szkodników i chwastów, z którymi walka nie zawsze jest skuteczna.
Wyróżnić możemy dwa rodzaje stresów:
- biotyczny - powodowany przez chwasty, choroby, szkodniki, nicienie, wirusy, bakterie
- abiotyczny - wywoływany przez niedobór/nadmiar wody, przymrozki, za wysoką/za niską tempretaturę, zasolenie gleby
W wyniku działania stresu środowiskowego plon roślin uprawnych może być nawet kilkanaście razy mniejszy, niż plon otrzymany z roślin poddanych działaniu np. czynników chorobotwórczych.
Tabela 2: Straty plonu roślin uprawnych [%]
| Roślina uprawna | Straty plonu powodowane stresem | |
|---|---|---|
| biotycznym | abiotycznym | |
| Pszenica | 5 | 82 |
| Jęczmień | 7 | 75 |
| Kukurydza | 10 | 86 |
| Ziemniak | 19 | 54 |
| Burak cukrowy | 14 | 51 |
Źródło: Wiadomości Rolnicze Polska Nr 03⁄2010 (66)
Jak w takim razie możemy zapewnić roślinom odporność?
Odpowiedz na to pytanie znajdziecie Państwo w części II artykułu.
