Zasadniczym celem wapnowania nie jest dostarczanie wapnia roślinom, ale regulacja odczynu gleby. Wapń bardzo łatwo ulega wymywaniu i jest to jedna z głównych przyczyn postępującego zakwaszenia gleb.
Podstawowe źródło zakwaszenia
Podstawowym źródłem zakwaszenia jest rozkładająca się w glebie materia organiczna pochodząca z resztek roślinnych. Dla przykładu 1 t słomy zawiera średnio 400 kg Corg, który ulega utlenieniu do CO2. Przez pierwsze 4 lata mineralizacji ulega około 300 kg Corg produkując 1100 kg CO2 – większość dwutlenku węgla ulatnia się do atmosfery, jednak pozostała część pozostaje w glebie tworząc kwas węglowy.
Proces zakwaszania gleb odbywa się także naturalnie niezależnie od rolnika, gdyż odczyn wody opadowej jest lekko kwaśny. Jednak produkcja rolnicza znacznie przyśpiesza ten proces.
Przebieg zakwaszenia
Głównym procesem zachodzącym w glebie jest utlenianie azotu amonowego, pochodzącego z mineralizacji i nawozów mineralnych. Nitryfikacja najintensywniej zachodzi w wierzchniej warstwie gleby i bardzo silnie wpływa na jej zakwaszenie. W optymalnych warunkach glebowych udział azotu amonowego waha się w granicach 25‑75%. Aby zneutralizować 1 kg azotu amonowego powinniśmy jednocześnie wprowadzić do gleby około 3,0‑4,5 kg CaCO3.
Skutki zakwaszenia gleb dla roślin uprawnych
Zakwaszenie gleb hamuje rozwój systemu korzeniowego roślin ograniczając w ten sposób pobieranie składników pokarmowych. Skutkiem tego jest słaby rozwój i plonowanie roślin, niska efektywność nawożenia oraz duże straty składników pokarmowych z nawozów.
