Środki do produkcji rolnej, jeśli są prawidłowo stosowane mogą znacznie poprawić kondycję roślin w trakcie wegetacji i tym samym uchronić je przed atakami ze strony agrofagów. Jeżeli natomiast nie będziemy przestrzegać warunków ich bezpiecznego stosowania mogą być bardzo szkodliwe dla ludzi, zwierząt i środowiska.

Jeżeli chodzi o środki ochrony roślin to decydując się na ich zakup musimy zdać sobie sprawę z ich toksyczności.

W Polsce obowiązuje 4 stopniowa klasyfikacja toksyczności pestycydów pod względem zagrożeń dla człowieka:

1. Bardzo toksyczne (T+)
2. Toksyczne (T)
3. Szkodliwe (Xn)
4. Pozostałe

Tabela 1: Klasy toksyczności pestycydów

Jeżeli w etykiecie-instrukcji stosowania środka znajduje się litera „R” oznacza to, że dany środek jest toksyczny.

Toksyczne działanie substancji czynnej środka ochrony roślin zależy od dawki, natomiast stopień toksyczności wyrażany jest za pomocą symbolu LD_x, np. LD₅₀ - jest to dawka potrzebna do spowodowania śmierci, co najmniej 50% badanych zwierząt (wyrażona najczęściej w mg/kg masy ciała).

Przykłady trucizn:

• Arszenik ma LD₅₀ = 20 mg/kg
• Cyjanowodór na LD₅₀ = 1,5 mg/kg

dla porównania chlorek sodu ma LD₅₀ = 3000 mg/kg

Pomimo tego, że na rynku pojawiają się coraz mniej toksyczne środki ochrony roślin, to jednak nie wyprodukowano jeszcze takiego, który byłby całkowicie bezpieczny dla zdrowia ludzi i zwierząt.W związku z powyższym w dobrej praktyce uprawy roślin należy bezwzględnie przestrzegać wszystkich przepisów prawnych, obowiązujących w danym kraju, chroniąc tym samym zarówno osoby wykonujące zabiegi ochrony roślin, jak i również konsumentów produktów rolnych oraz środowisko naturalne przed niekorzystnymi następstwami zabiegów ochrony roślin.

Co powinniśmy wiedzieć pracując ze środkami do produkcji rolnej?

Gdzie i jak kupować?

Środki powinniśmy kupować jedynie w legalnych punktach sprzedaży. Kupujemy tylko te, które są dopuszczone do obrotu w Polsce, są w oryginalnych, szczelnych zamkniętych, nieuszkodzonych opakowaniach i na których umieszczona jest etykieta w języku polskim. Warto również sprawdzić termin ważności, aby nie kupić środka przeterminowanego.

Ile kupować?

Aby nie przechowywać środków do produkcji rolnej i nie stwarzać zagrożenia w swoim gospodarstwie najlepiej zaopatrzyć się tylko w te, które są konieczne do przeprowadzenia bieżących zabiegów i tylko w ilości wystarczającej do ich wykonania.

Jak przetransportować je do gospodarstwa?

Nie powinniśmy przewozić środków do produkcji rolnej pojazdami ogólnodostępnej komunikacji masowej. Najlepiej, jeżeli byśmy je przewozili w pojazdach specjalnie do tego przystosowanych. W trakcie transportu środki powinny być dodatkowo zapakowane w oddzielnym, zamkniętym pojemniku lub szczelnie opakowane np. folią. Wraz ze środkami nie należy przewozić ludzi, zwierząt, żywności, płodów rolnych, paszy.

Jak prawidłowo przechowywać środki do produkcji rolnej?

Niewłaściwe przechowywanie środków ochrony roślin i nawozów wpływa znacząco na jakość prowadzonych zabiegów agrochemicznych. Niestety rzadko zdarza się, że kupujemy preparaty i nawozy tylko do wykonania bieżących zabiegów, zazwyczaj kupujemy je na "zapas", a to wiąże się z ich magazynowaniem.

Środki do produkcji rolnej powinniśmy przechowywać w osobnym pomieszczeniu niedostępnym dla osób nieupoważnionych i dzieci, wyjątkowo w zamkniętej oddzielnej szafie lub skrzyni, jeżeli przechowywane są sporadycznie lub w małych ilościach. Miejsce przechowywania powinno być wyraźnie i czytelnie oznakowane oraz zamknięte. Środki ochrony roślin i nawozy powinny być przechowywane w oryginalnych, szczelnie zamkniętych, opatrzonych czytelną etykietą opakowaniach.

W magazynie środków ochrony roślin i nawozów w widocznym miejscu powinien znajdować się:

1. wykaz przechowywanych w nim środków ochrony roślin lub nawozów,
2. instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy uwzględniająca zasady składowania środków ochrony roślin i nawozów,
3. numery telefonów najbliższego centrum powiadamiania ratunkowego oraz ośrodków toksykologicznych.

Pamiętajmy również o tym, że w takim magazynie niedopuszczalne jest palenie tytoniu i spożywanie posiłków oraz przechowywanie:

• artykułów żywnościowych i leków,
• pasz dla zwierząt,
• nasion i zbóż niezaprawionych środkami ochrony roślin,
• przedmiotów osobistego użytku,
• materiałów pędnych i łatwo palnych.

Jakie warunki powinny panować podczas przechowywania środków do produkcji rolnej?

W magazynie powinniśmy utrzymywać temperaturę pomiędzy 5‑25°C. Przechowywanie środków chemicznych ochrony roślin w nieodpowiedniej temperaturze może doprowadzić do wytrącenia, krystalizacji lub utlenienia niektórych składników w nich zawartych i w rezultacie końcowym zmniejszyć ich skuteczność. Bardzo ważne jest również zachowanie odpowiedniej wilgotności w magazynie zwłaszcza, gdy przechowujemy środki w postaci granulatów czy proszków. Takie preparaty pod wpływem dużej wilgotności i nieszczelnych opakowań mogą pochłaniać cząsteczki wody i prowadzić do zmiany struktury składnikowej środków. Także zbyt duże nasłonecznienie magazynu niekorzystnie wpływa na przechowywane w nim środki, gdyż może znacznie zwiększyć temperaturę opakowań i doprowadzić do ich przegrzania. Aby rozwiązać taki problem, powinno się zakładać okna ograniczające promieniowanie słoneczne, lub stosować nakładki przyciemniające na zamontowane szyby.

Co należy zrobić, gdy wyleje nam się lub rozsypie środek do produkcji rolnej?

W magazynie w wyznaczonym miejscu powinniśmy przechowywać niezbędne akcesoria do neutralizacji wycieków i rozproszeń (szczotka, szufelka, wiaderko z trocinami lub innym absorbentem) oraz pojemnik na skażone materiały. Aby zapobiec ewentualnemu skażeniu, przygotowujemy odpowiedni absorbent (najlepiej trociny, piasek lub wyściółkę dla kotów), przybory do zebrania skażonego materiału (szufelka i zmiotka) oraz pojemnik i worki foliowe, w których skażony materiał będzie przechowywany do czasu utylizacji.

Uzyskiwanie wysokich plonów o dobrych parametrach jakościowych, nie jest możliwe bez użycia środków ochrony roślin i nawozów. Należy, więc dążyć do stosowania ich w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu negatywnie oddziaływały na ludzi, zwierzęta i otaczające nas środowisko naturalne.