Jak zwiększyć efektywność nawożenia – wapnowanie gleb

Efektywność nawożenia coraz bardziej ograniczają nadmiernie zakwaszone gleby. Przeciętnie w kraju wapnowania wymaga 34% gleb, w tym natychmiastowego około 19%. W niektórych rejonach jest znacznie gorzej, i tak w rejonie podkarpackim aż 61%, małopolskim 55%, a w łódzkim, mazowieckim, podlaskim i śląskim ponad  40% uprawianych powierzchni wymaga szybkiego wapnowania.

Uregulowany odczyn gleby, dostosowany do kategorii gleby jest podstawą racjonalnego gospodarowania. Kwaśny odczyn uniemożliwia roślinom rozwój prawidłowego systemu korzeniowego, co w warunkach częstych wahań i niedoborów wilgoci prowadzi do słabych plonów, nawet w warunkach dobrego nawożenia roślin. Obowiązuje zasada: najpierw wapnowanie gleby, później nawożenie roślin.

Zasada ta wynika z faktu, że gleba jest środowiskiem zaopatrującym korzenie roślin w składniki pokarmowe, tlen i wodę, dlatego jej właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne decydują o możliwości wzrostu i rozwoju roślin. O tych właściwościach gleby decyduje najbardziej odczyn i regularne wapnowanie.

Ponieważ procesy zakwaszania gleb są procesami ciągłymi, w części niezależnymi od rolnika, dlatego tak ważna jest kontrola i regulowanie odczynu. Optymalny odczyn (pH w 1M KCl) dla:

• gleb bardzo lekkich wynosi 5,1-5,5;
• gleb lekkich 5,6-6,0;
• gleb średnich 6,1-6,5;
• gleb ciężkich 6,6-7,0;
• gleb organicznych, torfowych powyżej 4,5.

Pamiętajmy więc, że im gleba jest lżejsza, tym powinna być bardziej kwaśna, a stosowanie nadmiernego wapnowania jest dla niej bardziej szkodliwe i może przyspieszać jej degradację.

 Zalecane dawki nawozów wapniowych w t CaO/ha

 Podstawowe zasady wapnowania:

• dawka nawozu; dawka według tabeli. W warunkach gdy wapnowanie jest konieczne zaleca się stosować od 3 ton na gleby bardzo lekkie do 6 ton CaO/ha na gleby ciężkie. Praktyka wskazuje, że bezpieczniejsze i bardziej efektywne jest dzielenie dawki nawozów wapniowych, tak by jednorazowo nie stosować więcej jak połowę zalecanych dawek, czyli od 1 t do 2,5 t CaO/ha, a po 2-3 lat zabieg powtórzyć. Dawka 1 t CaO/ha to 1,25 t/ha wapna tlenkowego 80% lub 2,2 t/ha wapna węglanowego 45%. Nie powinno się stosować nawozów wapniowych „akcyjnie”, czyli dużych dawek, raz na wiele lat. Mało skuteczne jest także wapnowanie dawkami bardzo małymi , np. 200-300 kg kredy na hektar. Nie ma cudownych nawozów wapniowych, które stosowane w tak małych dawkach uregulują odczyn gleby.

• termin wapnowania; najbardziej optymalnym terminem wapnowania jest okres pożniwny, późne lato do późnej jesieni, bo można wtedy dobrze wymieszać wapno z glebą oraz dłuższy jest okres od jego stosowania do siewu lub sadzenia roślin. By wapno mogło dobrze i szybko zadziałać, powinno być bardzo drobno zmielone, potrzebne jest także dobre uwilgotnienie gleby i niskie temperatury, czyli warto wykorzystać jesienno-zimowe zapasy wody. Zdecydowanie gorszym jest wiosenny termin wapnowania.

• forma nawozu; w ofercie rynkowej znajdują się nawozy wapniowe i wapniowo-magnezowe w formie tlenkowej lub węglanowej. Nawozy tlenkowe (np. wapno palone) mają właściwości parzące i charakteryzują się szybkim działaniem, dlatego powinny być stosowane tylko na cięższych glebach. Nie wolno ich stosować na glebach organicznych oraz pogłównie np. na użytkach zielonych, trawnikach i plantacjach wieloletnich. Nie powinny być także stosowane na glebach lżejszych, bo powodują zbyt gwałtowne przemiany, co może je degradować.

  Wapno węglanowe jest występującą naturalnie w przyrodzie formą wapnia. Charakteryzuje się wolniejszym, ale skutecznym działaniem. Powinno być stosowane na glebach organicznych, organiczno-mineralnych oraz mineralnych lekkich i średnich. Polecane jest także do zachowawczego wapnowania gleb cięższych.

  Wapnując glebę ubogą w magnez należy stosować nawozy wapniowo-magnezowe, jako najtańsze źródło magnezu. W pierwszym roku po wapnowaniu oraz na glebach o pH 1M KCl ponad 6,5 bardzo efektywne jest systematyczne dokarmianie dolistne mikroskładnikami.

Wapnowanie ma na celu przede wszystkim poprawę parametrów gleby, decydujących o jej żyzności i jest zabiegiem dotyczącym nawożenia gleby, a tylko pośrednio nawożenia rośliny.

Kliknij tutaj, aby czytać więcej o wapnowaniu