Azot jest, zaraz obok wody, jednym z podstawowych czynników wpływających na plonowanie kukurydzy, a jak wiadomo roślina ta charakteryzuje się dużym potencjałem plonotwórczym. Stąd też, aby móc w pełni go wykorzystać należy bardzo dokładnie zaplanować nawożenie azotem kukurydzy.

Planując nawożenie weź pod rozwagę wszystkie czynniki

Planowanie nawożenia przede wszystkim powinno uwzględniać wymagania pokarmowe kukurydzy. Średnie jednostkowe pobranie azotu wynosi 20‑30 kg/1 tonę ziarna + słoma, potasu (K₂O) 22‑32, natomiast fosforu (P₂O₅) 8‑10. Kolejnym bardzo istotnym elementem jest zasobność gleby w przyswajalne i dostępne formy składników pokarmowych tj. potas, fosfor, magnez oraz warunki ich pobierania z gleby (np. uregulowany odczyn gleby). Należy także uwzględnić wartość nawozową resztek pożniwnych i wprowadzonych nawozów organicznych, a także właściwości nawozów mineralnych oraz terminy ich stosowania.

Zapotrzebowanie roślin kukurydzy na azot …

… zależy m.in. od fazy rozwojowej rośliny i zakładanego plonu, przy czym maksymalne plony nie są uzyskiwane przy maksymalnym poziomie nawożenia, lecz bardziej przy dokładnie zbilansowanej ilości składników. Faza największego pobierania azotu przez rośliny przypada na stadium 8 liści do wiechowania (tabela 1).

Tabela 1. Przykładowe zapotrzebowanie roślin kukurydzy na azot

Źródło: Top Agrar. Kukurydza w mistrzowskiej uprawie. 2012.

Niedobór azotu może występować w całym okresie rozwoju i wzrostu rośliny

Najczęściej niedobór azotu pojawia się w fazie 5‑6 liści, wówczas na plantacji można zaobserwować mniejszych rozmiarów bladozielone rośliny kukurydzy. Niedobór azotu na liściach kukurydzy można pomylić z niedoborem siarki i potasu. Warto zatem zapamiętać, że przy niedoborze azotu cała roślina ma blady lub bardzo blady wygląd, starsze liście zaczynają żółknąć wzdłuż środkowego nerwu, a czubek litery V jest skierowany w kierunku łodygi (odbarwienie liści rozszerza się stopniowo w kierunku łodygi). Natomiast przy niedoborze siarki następuje żółknięcie młodych liści na całej ich powierzchni, a symptomem niedoboru potasu z kolei jest żółknięcie końców, a potem brzegów starszych liści. Niedobory azotu występują rzadko i mogą wynikać z chwilowego niedostatku lub nadmiaru wody oraz mogą być spowodowane konkurencyjnością ze strony chwastów. Nie zawsze objawy braku azotu wskazują na fizyczny brak pierwiastka w glebie. Bardzo często są one wynikiem niedostatecznego nawożenia potasem oraz innymi składnikami.

Kontrola plonotwórczego działania azotu

Stosowanie azotu w uprawie kukurydzy powinno zakładać jak największą efektywność zastosowanego składnika, którą można uzyskać tylko w warunkach optymalizacji nawożenia z innymi składnikami pokarmowymi (np. siarką czy magnezem). Zazwyczaj całkowita dawka azotu stosowana pod kukurydzę wynosi od 140‑200 kg N/ha, lecz należy uważać na zbyt duże dawki azotu (nie tylko ze względu na przepisy prawne), ponieważ stosowanie tego pierwiastka w nadmiarze może spowodować lekki spadek plonu spowodowany tym, że roślina może wytworzyć zbyt dużo zielonej masy, albo zawiąże zbyt dużą ilość kolb, których nie będzie w stanie w późniejszym czasie „wykarmić”. Ponadto, przenawożenie azotem wydłuża wegetację w efekcie czego ziarno może mieć podwyższoną wilgotność podczas zbioru. Z kolei brak azotu powoduje że rośliny kukurydzy rosną wolno, plony są wyraźnie zredukowane, a dojrzewanie roślin nierównomierne, czego efektem są niedorozwinięte oraz słabo zaziarnione kolby.

Mocznik najlepszy w nawożeniu kukurydzy

W większości gospodarstw azot podawany jest w dwóch terminach. Pierwszą dawkę azotu stosujemy przedsiewnie w ilości 50‑70% całkowitej planowanej dawki, natomiast pozostałą część 30‑50% w fazie 4‑6 liści. Biorąc pod uwagę występujące w ostatnich latach wiosenne susze należy rozważyć podanie całości azotu w pierwszej dawce. Do nawożenia kukurydzy najlepszym nawozem azotowym jest mocznik.pl. Głównie z tego powodu, że forma azotu z mocznika jest dłużej dostępna dla roślin, a w początkowym powolnym rozwoju roślin, gdy występują jeszcze niskie temperatury, pobieranie azotu następuje pomału, lub jest ono ograniczone. Bardzo istotna jest też łatwość podania tego nawozu oraz wymieszanie go z glebą, co zabezpiecza przed startami azotu w postaci amoniaku (ograniczenie strat azotu do poziomu poniżej 10‑15%). Mocznik najlepiej zastosować rzutowo przed siewem nasion, równocześnie z wysiewem nawozów potasowych.

Fosforan amonu wysiać rzędowo podczas siewu nasion

Chłodna pogoda podczas siewu kukurydzy (temperatura poniżej 12°C) często blokuje uwalnianie składników pokarmowych – głównie fosforu i azotu, stąd do nawożenia startowego często wykorzystuje się te dwa składniki. W praktyce najbardziej popularny jest fosforan amonu zawarty w nawozie POLIDAP^®, z którym w dawce 100 kg/ha wnosimy 18 kg N/ha oraz 46 kg P₂O₅/ha. POLIDAP® zawiera fosfor w łatwo rozpuszczalnej formie, czyli dostępny dla roślin w początkowej fazie wzrostu oraz ułatwiający jego pobieranie azot amonowy (NH4). Dobre efekty pozwalające na oszczędności i oraz precyzję daje nawożenie zlokalizowane tym nawozem podczas siewu nasion, polegające a wysianiu dodatkowymi redlicami nawozu w pobliżu ziarniaka kukurydzy (5‑6 cm poniżej ziarniaka i około 5‑6 cm z boku). Nawożenie rzędowe fosforem daje najlepsze efekty na glebach o niskiej zasobności w ten składnik, a także przy niskim pH, które ogranicza jego dostępność.

Nawożenie pogłówne azotem

Jeśli zdecydujemy się podzielić dawkę azotu, pozostałą drugą część nawozu należy zaaplikować kiedy wysokość roślin umożliwia jeszcze technicznie wykonać ten zabieg - od fazy 4‑5 liścia do wysokości nawet 40‑60 cm. Nawożenie pogłówne azotem wymaga ostrożności pod względem wyboru nawozu, gdyż bardzo łatwo jest o uszkodzenie roślin, zwłaszcza nawozami zwierającymi azot azotanowy. Pogłównie powinniśmy zastosować azot na suche rośliny, tylko w formie mocznika.pl^® lub RSM wężami rozlewowymi. Stosowanie pogłównie saletry amonowej może być ryzykowne i spowodować poparzenie roślin.