Choć burak cukrowy należy do wymagających roślin, przy prawidłowej agrotechnice potrafi odwdzięczyć się wysokim plonem korzeni oraz cukru, ale i nie tylko. Burak cukrowy jest nieoceniony również jako przerywnik w zubożałych płodozmianach, często składających się z roślin zbożowych, rozluźnia glebę oraz dostarcza sporo składników mineralnych w resztkach pozbiorowych.

W ostatnich latach powierzchnia uprawy buraka cukrowego znacznie spadła, warto jednak rozważyć ponowny udział tej rośliny w płodozmianie, przynajmniej raz na 4‑5 lat na danym polu, gdyż może to wnieść więcej korzyści niż start.

Nawożenie azotem

Zbilansowane zaopatrzenie roślin w składniki pokarmowe jest podstawą uzyskania stabilnych i maksymalnych plonów. Z uwagi na to, że azot jest pierwiastkiem plonotwórczym, jego dawka nawozowa zastosowana w uprawie buraka powinna być tak ustalona, aby zapewnić pokrycie potrzeb pokarmowych tej rośliny. Pierwiastek ten warunkuje wytworzenie powierzchni liściowej, której zadaniem jest fotosynteza i produkcja węglowodanów gromadzonych w późniejszym czasie w korzeniach.

Według zaleceń nawożenie azotem należy przeprowadzić wiosną w dwóch dawkach, ustalonych w zależności od zasobności gleby. Pierwszą dawkę stosujemy przedsiewnie, przed agregatem uprawowym lub we wczesnych fazach wzrostu roślin (w fazie 2‑4 liści buraków) w ilości ½ przewidywanej ogólnej dawki azotu. Zalecana ilość azotu w czystym składniku pod buraki cukrowe waha się w szerokich granicach - od 40 do 160 kg N/ha. Dlatego jeżeli po obliczeniu całkowitej dawki azotu wychodzi, że powinniśmy zastosować poniżej 80 kg N/ha, możemy zaaplikować azot w całości na około tydzień przed siewem. W przypadku stosowania wyższej dawki, musimy ją podzielić na dwie, przy czym wielkość przedsiewnej dawki azotu nie powinna przekraczać 50 – 70 kg N/ha, gdyż zbyt wysoka ilość azotu zastosowana przedsiewnie może przyczynić się do osłabienia zdolności kiełkowania roślin, a także do wzrostu porażenia siewek przez choroby zgorzelowe.

Druga dawka azotu, zastosowana pogłównie, przypada na stadium 45 liścia do początku zakrycia międzyrzędzi. Jest to krytyczna faza pobierania azotu przez buraki cukrowe. Termin aplikacji należy korygować w zależności od warunków pogodowych. Jeśli prognozy „mówią”, że będzie sucho, nawóz lepiej wysiać wcześniej. Minie  bowiem więcej czasu zanim będzie on dostępny dla roślin. 

Pamiętajmy, że niedostatek azotu opóźnia oraz ogranicza wzrost i rozwój roślin, natomiast jego nadmiar zmniejsza zawartość cukru w korzeniach, a zwiększa zawartość związków melasotwórczych. W nawożeniu tym pierwiastkiem warto wykorzystywać szybkodziałające nawozy, jak saletra amonowa.

Burak lubi też bor

W uprawie buraków zaleca się profilaktyczne stosowanie boru, gdyż uszkodzenia wywołane niedostatkiem tego składnika są nieodwracalne. Zaliczamy do nich powolny wzrost roślin, większą tendencję do więdnięcia oraz pękanie i zdrobnienie liści. Brak boru w glebie ujawnia się w postaci zgorzeli liści sercowych, czego konsekwencją jest sucha zgnilizna korzeni, natomiast silny niedobór może przyczynić się do spadku plonu korzeni nawet o 50 % oraz zawartości cukru o 3 – 4 %. Z uwagi na to, że rośliny buraka cukrowego potrzebują boru począwszy od wczesnych stadiów rozwojowych, należy ten pierwiastek wprowadzić w nawożeniu podstawowym, stosując nawóz wieloskładnikowy tj.  Polifoska^®Petroplon, który jest dodatkowo wzbogacony magnezem.

Ze względu na łatwość wymywania tego pierwiastka z gleby zaleca się również nawożenie dolistne plantacji borem. Najlepiej dwu lub trzykrotnie w ciągu sezonu wegetacyjnego w dawce minimum 100 g B/ha. Pierwszą dawkę najlepiej zastosować w fazie 4 liści, drugą przed zakryciem międzyrzędzi, a trzecią możemy połączyć razem z zabiegiem fungicydowym zwalczającym chwościka buraka.

Resztki pozbiorowe buraków cukrowych…

… stanowią cenne źródło składników pokarmowych. Przy plonie 50 t/ha korzeni na polu pozostaje około 40 t/ha liści. Taka ilość liści zawiera około 120 kg N/ha, 30 kg P₂O₅/ha, i 180‑190 kg K₂O/ha, co jest bardzo korzystne dla rośliny następczej, która w pierwszym roku jest w stanie wykorzystać 50 - 60 % potasu, do 40 % azotu oraz do 25 % fosforu. Dlatego planując nawożenie rośliny następczej warto wziąć pod uwagę również wartość resztek pozostałych po zbiorze na plantacji buraczanej.

Siew - odpowiedni termin i głębokość

Warunkiem dobrych i wyrównanych wschodów jest siew nasion w starannie przygotowaną glebę o odpowiedniej temperaturze oraz na jednakowej głębokości. Głębokość siewu nie powinna przekraczać 2 cm, przy czym na glebach niedostatecznie ogrzanych i wilgotnych zaleca się wysiewać nasiona płycej na około 1‑1,5 cm, a na przesuszonych i ciepłych - głębiej, na około 3 cm. Termin siewu jest zależny od temperatury gleby, która w momencie siewu powinna wynosić około 5‑10°C. Optymalna obsada roślin, gwarantująca sukces, to uzyskanie powyżej 90 tys. roślin na 1 ha.

Ochrona chemiczna plantacji przed chwastami to podstawa

Zakładając plantację buraka cukrowego w pierwszej kolejności powinniśmy zadbać o to, aby  była ona wolna od chwastów. W tym celu należy rozpocząć ochronę wykorzystując system zabiegów przedwschodowych (tzw. doglebówka) i powschodowych stosując dawki dzielone herbicydów. Z uwagi na to, że buraki cukrowe uprawia się po zbożach, pamiętajmy, że są one wrażliwe na niektóre substancje czynne herbicydów, np. na sulfonylomoczniki. Fitotoksyczność na roślinach buraka może wystąpić w warunkach suszy glebowej, gdy substancja z herbicydu w zbyt przesuszonej glebie może nie zdążyć się rozłożyć lub przemieścić do głębszych warstw gleby poza strefę korzeniową buraków. Jest to również istotne w przypadku konieczności zlikwidowania wymarzniętych zbóż ozimych chronionych jesienią niektórymi herbicydami, po których nie należy uprawiać buraków.

Burak cukrowy atakowany jest przez szkodniki …

… w różnych fazach rozwojowych, które  uszkadzają korzeń, a także liście. Uszkodzenia części podziemnych to głównie: uszkodzenia kiełków, podcinanie korzeni siewek, głębokie uszkodzenia na korzeniach starszych buraków, wgryzy wewnętrzne, obumieranie korzeni i tworzenie korzeni przybyszowych tzw. „brody” (objawy porażenia przez mątwika). Uszkodzenia liści to przede wszystkim gołożery. Niebezpiecznymi szkodnikami dla buraków cukrowych są: drobnica burakowa, pchełka burakowa, nicienie, mszyca burakowa, także szkodniki wielożerne: drutowce, pędraki, rolnice. Jednym z najważniejszych szkodników pasożytujących na burakach jest mątwik burakowy. O występowaniu tego nicienia świadczą placowe więdnięcia roślin podczas upałów, słabszy rozwój części nadziemnych, a przede wszystkim obecność „brody” na korzeniach. Zwalczanie szkodników należy przeprowadzić po przekroczeniu progu ekonomicznej szkodliwości.

Chroń przed chorobami

Burak cukrowy jest rośliną bardzo podatną na działanie bardzo wielu organizmów chorobotwórczych, począwszy od fazy kiełkowania, aż po osiągnięcie dojrzałości technicznej i zbioru. Przebyte infekcje podczas wegetacji oraz uszkodzenia korzeni podczas zbioru mają duży wpływ na zdrowotność korzeni podczas ich przechowywania. W trakcie wegetacji, należy również zwrócić szczególną uwagę na zagrożenie powodowane przez chwościka buraka, brunatną plamistość liści, mączniaka prawdziwego i rzekomego. W celu uniknięcia rozprzestrzeniania się chorób liści należy wykonać zabiegi fungicydowe.

 Należy również pamiętać o działaniach profilaktycznych, bez których ochrona chemiczna nie jest w pełni skuteczna. Zaliczamy do nich m. in.: przestrzeganie zasad zmianowania, a więc wybór właściwego stanowiska pod buraki, odpowiednia agrotechnika, wysiew nasion w odpowiednim terminie.