W regionie południowej Polski burak cukrowy jest w zróżnicowanej fazie rozwojowej, lecz na większości plantacji osiągnął fazę 6‑8 liści, dlatego warto pomyśleć o nawożeniu dolistnym.  

Burak cukrowy jest rośliną bardzo wymagającą zarówno pod kątem stanowiska, jak i nawożenia, która wyjątkowo korzystnie reaguje na nawożenie dolistne. W małej powierzchni trzeba mu zapewnić odpowiednią ilość składników. Jakie składniki są najważniejsze w kolejnych etapach rozwoju?

Dwa etapy rozwoju buraka cukrowego

Proces budowy masy plonu w buraku cukrowym składa się z dwóch etapów.  Pierwszym etapem jest budowa rozety liściowej. W uprawie buraka cukrowego zależy nam najbardziej na tym, aby rozeta liściowa była jak największa, znajdowała się w niej jak największa liczba liści, oraz aby miały one jak największą powierzchnię. Dlaczego? Dlatego, że to właśnie w liściach zachodzi proces fotosyntezy, w czasie której produkowany jest cukier, który z kolei w późniejszym czasie akumulowany jest w korzeniu.

Pierwszy etap wzrostu buraka kończy się zamknięciem międzyrzędzi i wytworzeniem rozety liściowej, co ma miejsce do końca III dekady czerwca - I dekady lipca. Później zaczyna się intensywny przyrost korzenia, czyli magazynu cukru gdzie, akumulowany jest ten najistotniejszy produkt z punktu widzenia cukrowni.

Jakie składniki są kluczowe w pierwszym etapie rozwoju buraka?

Ze względu na to, że burak cukrowy buduje ogromną masę liściową wymaga odpowiedniego zaopatrzenia w składniki pokarmowe. Składnikiem mającym największe znaczenie od początku wzrostu i rozwoju roślin jest azot, który jest nam potrzebny w zwiększonej ilości do budowania masy biologicznej buraka. W późniejszym czasie, czyli w  kolejnym etapie wzrostu buraka, rośliny nie będą potrzebowały zaopatrzenia w ten składnik, ponieważ jego nadmiar może prowadzić do negatywnych skutków w postaci gorszej jakości korzeni.

Bor

Aby rozeta liściowa mogła być budowana prawidłowo nie może dojść do zamarcia stożka wzrostu. Składnikiem pokarmowym, który odpowiada za zachowanie żywotności tego organu jest bor. Dla wyprodukowania 10 ton korzeni wraz z odpowiednim plonem liści burak cukrowy potrzebuje 70 g boru. Deficyt tego składnika powoduje wystąpienie choroby fizjologicznej jaką jest zgorzel liścia sercowego, czyli zamieranie stożka wzrostu, a w późniejszych okresach doprowadza do powstania rozległych dziur borowych w korzeniach, które są wrotami dla chorób grzybowych i bakteryjnych. Występowanie zgorzeli powoduje, że rozeta jest znacząco ograniczona, nie wytwarzają się nowe liście, a te już wytworzone, są poskręcane i skarłowaciałe. Ogranicza to znacząco powierzchnię asymilacyjną, przekładając się później bezpośrednio na mniejszy plon ogólny buraka i mniejszy plon cukru. Dlatego już we wczesnych fazach rozwojowych buraka tj. w fazie 4‑6 liści właściwych podajemy zapobiegawczo pierwszą dawkę boru, najlepiej przy użyciu nawozu jednoskładnikowego, który zawiera ten składnik w możliwie najwyższym stężeniu, żeby zminimalizować zamieranie stożka wzrostu oraz pojawienie się zgorzeli. Zaleca się aplikację dolistną borem powtórzyć po dwóch tygodniach, do momentu zakrycia przez rośliny międzyrzędzi.

Żelazo

Kolejny istotny składnik dla buraka, o którym mówi się rzadziej to żelazo. Z uwagi na to, że burak produkuje dużą ilość cukru, musi wytworzyć dużą powierzchnię zielonych liści. I właśnie do tego potrzebuje m.in. żelaza, które jest jednym z istotnych składników chlorofilu, odpowiadającym za wybarwienie liści, czyli za intensywną zieloną barwę organu kluczowego dla procesu fotosyntezy.

Burak jak każda roślina wymaga całej palety mikroskładników. Opierając dokarmianie dolistne tylko i wyłącznie na borze, żelazie, czy manganie zostawiamy furtkę i sprawiamy, że deficyt któregoś z tych drugorzędnych, czy mniej znaczących mikroskładników pokarmowych będzie tym, który będzie limitował plon.

Inne składniki pokarmowe…

…takie jak magnez, siarka fosfor, potas, powinny trafić do gleby jeszcze przed siewem buraka w nawozach wieloskładnikowych tj. POLIFOSKA Petroplon, POLIDAP, POLIFOSKA Plus, POLIFOSKA KRZEM, POLLIFOSKA TYTAN ze względu na to, że potrzeby pokarmowe buraka pod kątem tych składników są na tyle wysokie, że dolistnie możemy je już tylko uzupełniać. W tym sezonie wegetacyjnym, często na plantacjach buraczanych niedobory składników były widoczne na roślinach w postaci wybarwień końcówek liści oraz bladego zabarwienia całych liści. Zdarzenia te miały miejsce na skutek występowania w okresie wiosennym znacznego ochłodzenia, a nawet pojawiania się przymrozków, gdyż rośliny buraka w takim chłodzie nie był w stanie pobierać składników pokarmowych, pomimo, iż te składniki znajdowały się w glebie, a nawożenie było w pełni zastosowane.

II etap

Drugi etap budowy potencjału plonowania, budowy przyszłego plonu to etap „napełniania” korzenia spichrzowego buraka. Na tym etapie masa liściowa już się  nie rozwija, ani nie powiększa. Roślina produkuje już tylko na rzecz korzenia. W tym etapie wzrostu i rozwoju roślin buraka cukrowego składnikiem odgrywającym pierwszoplanową rolę jest potas. Akumulacja cukru w korzeniu buraka cukrowego dalece przewyższa zdolności fizjologiczne rośliny, dlatego potrzebny jest składnik, który doskonale reguluje ciśnienie osmotyczne i tym składnikiem jest właśnie potas. Jego ilość musi być zapewniona w proporcji co najmniej 2- krotnie większej w stosunku do zastosowanego azotu, w związku z czym jest to składnik kluczowy. Na tym etapie rozwoju nie zaleca się już stosowania nawozów dolistnych zawierających w składzie azot, gdyż w momencie kiedy burak buduje korzeń spichrzowy, azot jest niepotrzebny, ponieważ pogarsza jego jakość technologiczną m.in. obniżając polaryzację, czyli najważniejszy element oceny jakościowej surowca.

Nawożenie dolistne …

… jest nieodzownym elementem agrotechniki tej rośliny i aby móc uzyskać satysfakcjonujący ilościowo i jakościowo plon, trzy zabiegi dokarmiania powinny być dzisiaj standardem. Dostarczenie roślinie mikroskładników w nawożeniu dolistnym na etapie budowania plonu korzenia, ma na celu maksymalne ukierunkowanie procesów fizjologicznych na cechy jakościowe, czyli na zawartość cukru w korzeniu, na jakość technologiczną (za ten parametr płaci nam cukrownia). W tej fazie zaleca się przeprowadzić ostatni zabieg dokarmiania borem, który zazwyczaj przypada w drugiej połowie lipca do początku sierpnia (w zależności od wczesności odmiany i terminu odstawy do cukrowni). Zastosowany wówczas bor ma za zadanie przede wszystkim wspomóc produkcję cukru. Warto również wspomóc plantację stosując dolistnie potas, fosfor oraz magnez, aby procesy metaboliczne przebiegały jak najefektywniej.