Potencjał plonowania pszenicy jarej jest niższy niż pszenicy ozimej, jednak wysokie walory jakościowe ziarna sprawiają, że gatunek ten należy do jednych z najcenniejszych zbóż uprawianych w naszym kraju. Ze względu na słabo rozwinięty system korzeniowy pszenica jara ma największe wymagania glebowe spośród wszystkich zbóż. Największe i najstabilniejsze plony możemy uzyskać na glebach kompleksu pszennego bardzo dobrego, pszennego dobrego i pszennego górskiego. Gatunek ten jest mało odporny na suszę. Niedobór wody w okresie od krzewienia do kłoszenia może spowodować znaczny spadek plonów. Pszenica jara jest rośliną dnia długiego i wymaga bardzo wczesnych siewów, aby mogła się rozkrzewić i wytworzyć silny system korzeniowy. Kiełkuje już w temperaturze 1‑3ºC, jednak przy wyższych temperaturach wschody są szybsze i równomierniejsze. Wytrzymuje przymrozki do - 6ºC.

Pszenica jara silnie reaguje na przedplon i zmianowanie

Wysiewana na stanowisku po kłosowych (oprócz owsa) może plonować 15‑20% niżej niż po roślinach niezbożowych. W przypadku uprawy pszenicy po złych przedplonach wartość stanowiska możemy poprawić wysiewając międzyplony ścierniskowe na przyoranie.

Tabela 1: Stanowiska dla pszenicy jarej

Źródło: Opracowanie na podstawie "Technologie uprawy pszenicy jarej w warunkach ograniczonych nakładów. Instrukcja upowszechnieniowa", ⁵⁷⁄₉₅ IUNG, Puławy 1995

Przygotowanie pola pod zasiew

Prace rozpoczynamy już jesienią wykonując orkę przedzimową, ponieważ gatunek ten zazwyczaj wysiewamy na stanowiskach po późno zebranych przedplonach. Uprawa pożniwna ma na celu niszczenie chwastów i samosiewów roślin przedplonowych, przykrycie i wymieszanie resztek pożniwnych oraz poprawienie kultury i sprawności gleby.

Wiosną zespół uprawek jest zwykle ograniczony do niewielkiej liczbyzabiegów, gdyż czas na przygotowanie pola jest z regułybardzo krótki. Wiosenna uprawa roli wykonywana jest zazwyczaj agregatem uprawowym złożonym z brony i wału. Uprawa przedsiewna ogranicza straty wody, niszczy kiełkujące chwasty oraz stwarza odpowiednie warunki do wysiewu nasion.

Nawożenie pszenicy jarej musi być dokładnie zbilansowane

Wynika to z faktu, że pszenica jara posiada słabszy system korzeniowy, który ma małą zdolność pobierania trudniej dostępnych składników pokarmowych z gleby, a okres akumulacji składników jest krótszy. Gdy znamy zasobność gleby i potrzeby pokarmowe roślin możemy przystąpić do wyboru odpowiedniego nawozu.

Nawożenie fosforem i potasem jest najbardziej efektywne, gdy wymieszamy je z glebą

Na glebach zwięzłych nawozy te najlepiej wysiać jesienią pod orkę, natomiast na glebach lżejszych pod wiosenne uprawki przedsiewne, 7‑14 dni przed siewem. Prawidłowo odżywione fosforem i potasem rośliny są mniej podatne na ataki ze strony patogenów, niedobory wody i wyleganie. Charakteryzują się również lepszym wypełnieniem ziarna i równomiernym dojrzewaniem.

Dawki nawozów fosforowych i potasowych ustalamy na podstawie wyników analiz glebowych i przewidywanego plonu.

Tabela 2: Dawki fosforu (P₂O₅) w kg/ha

Źródło: Zalecenia agrotechniczne. Technologie uprawy roślin. Pszenica jara. IUNG

Tabela 3: Dawki potasu (K₂O) w kg/ha

Źródło: Zalecenia agrotechniczne. Technologie uprawy roślin. Pszenica jara. IUNG

Nawożenie siarką powinno być zabiegiem koniecznym

Szczególnie na glebach o niskiej zawartości tego składnika. Pszenica jara jak i inne zboża nie należy do roślin o dużym zapotrzebowaniu na siarkę, jednak jej niedobory niekorzystnie wpływają na wykorzystanie azotu, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia plonu ziarna i jego jakości. Siarkę wysiewamy najczęściej w postaci nawozów wieloskładnikowych zawierających ten składnik.

Miedź, mangan, żelazo i cynk

Są najważniejszymi mikroskładnikami niezbędnymi do prawidłowego rozwoju i plonowania pszenicy jarej. Ich niedobór może znacznie obniżyć plon ziarna i wpłynąć na jego parametry jakościowe. Brak tych pierwiastków w glebie jest szczególnie widoczny przy osiąganiu wysokich plonów oraz przy zwiększonych dawkach NPK Mg.

Do przedsiewnego nawożenia pszenicy jarej zaleca się wysiew nawozów wieloskładnikowych tj.: Polifoska 4, Polifoska 5, Polifoska 6, Polifoska 8, Polifoska M, a także Polidap i Polidap Light z solą potasową.

Zarówno niedobór jak i nadmiar azotu jest niekorzystny dla rozwoju pszenicy jarej

Przenawożenie roślin tym składnikiem sprzyja rozwojowi wielu chorób i szkodników, a rośliny są bardziej podatne na wyleganie Z kolei jego niedobór w okresie krzewienia hamuje wzrost rośliny, a nadmierne „przegłodzenie łanu” w tym okresie może skutkować mniejszą liczbą pędów kłosonośnych.

Wielkość dawki tego składnika uzależniona jest zarówno od założonego plonu, warunków siedliskowych, jak i od kierunku użytkowania. Pierwiastek ten zaleca się stosować w dawce 20‑30 kg na każdą przewidywaną tonę ziarna. Na przykład przewidując plon 5 t/ha całkowita dawka azotu pod pszenicę jara wyniesie 100‑150 kg N/ha. Powinniśmy pamiętać również o tym, że nawozy azotowe są bardzo „ruchliwe” w glebie, dlatego dawki azotu należy stosować w 2‑3 terminach. Jednorazowo nie powinniśmy wysiewać więcej niż 60 kg/ha azotu.

• 1 termin - 7‑14 dni przed siewem zboża w ilości 50‑60 kg N/ha,
• 2 termin - na początku strzelania w źdźbło (wyczuwalne pierwsze kolanko) w ilości 40‑60 kg N/ha azotu,
• 3 termin - na początku kłoszenia w ilości 30‑50 kg N/ha, przy dawkach powyżej 100 kg N/ha i gdy stosowano skracanie słomy.

Przedsiewnie pod pszenicę jarą możemy zastosować Mocznik.pl, Kędzierzyńską Saletrę Amonową, Saletrzak, Salmag lub RSM, pogłównie natomiast Mocznik.pl lub Kędzierzyńską Saletrę Amonową.

W rejonach, gdzie wiosną występują niedobory wody na pierwszą dawkę azotu zaleca się wysiać Mocznik.pl. Nawóz ten polecany jest do wiosennego osłonowego nawożenia roślin. Forma amidowa (wolno działająca) zawarta w moczniku wpływa na dobre ukorzenienie i prawidłowy rozwój roślin przez co zwiększa odporność roślin na późniejsze niedobory wody.