Nawożenie buraka cukrowego cz. 1: Nawożenie mineralne
Burak cukrowy jest rośliną o wysokich wymaganiach pokarmowych. Potrzeby nawozowe buraka stanowią różnicę pomiędzy zasobnością gleby, a potrzebami pokarmowymi tej rośliny. Im gleba jest bardziej zasobna w składniki pokarmowe, tym niższe są potrzeby nawozowe.
Nawożenie mineralne
Niewątpliwie podstawą sukcesu w uprawie buraka cukrowego jest optymalne nawożenie mineralne. Skład nawozów powinien być starannie dobrany do konkretnych warunków glebowych oraz rzeczywistych potrzeb pokarmowych tej wymagającej rośliny. O dynamice wzrostu roślin, a ostatecznie o plonie cukru decydują głównie takie pierwiastki, jak: azot, fosfor, potas, sód, magnez, siarka, wapń, bor, mangan, cynk.
Tabela 1. Ilość składników pokarmowych potrzebna do wytworzenia plonu korzeni w wysokości 10 t z ha, z odpowiednią masą liści.
Makroskładniki (kg) | Mikroskładniki (g) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
N | P2O5 | K2O | Na2O | MgO | S | B | Mn | Zn |
40 | 18 | 65 | 14 | 15 | 8 | 80 | 280 | 140 |
Każdy ze składników pokarmowych odgrywa odmienną rolę w kształtowaniu plonu i jego jakości, i tak:
Azot jest czynnikiem plonotwórczym
Pierwiastek ten warunkuje wytworzenie powierzchni liściowej, której zadaniem jest fotosynteza i produkcja węglowodanów gromadzonych później w korzeniach. Nawożenie azotem należy przeprowadzić wiosną w dwóch równych dawkach, w zależności od zasobności gleby. Pierwszą dawkę stosujemy przedsiewnie, przed agregatem uprawowym lub we wczesnych fazach wzrostu w ilości ½ przewidywanej ogólnej dawki azotu. Na podstawie licznych badań i obserwacji wynika, że wielkość przedsiewnej dawki azotu mieści się w granicach 50 – 70 kg N/ha. Zbyt wysokie dawki azotu zastosowane przedsiewnie mogą przyczynić się do osłabienia zdolności kiełkowania, a także do wzrostu porażenia siewek przez choroby zgorzelowe.
Druga dawka azotu, zastosowana pogłównie, przypada na stadium od 4-5 liścia do początku zakrycia miedzyrzędzi. Jest to krytyczna faza pobierania azotu przez buraki cukrowe. Niedostatek azotu opóźnia oraz ogranicza wzrost i rozwój roślin, natomiast jego nadmiar zmniejsza zawartość cukru w korzeniach, a zwiększa zawartość związków melasotwórczych.
Foto. Plantacja dobrze zaopatrzona w składniki pokarmowe, zwłaszcza potas i azot, szybko wykształca silną rozetę liściową
Buraki lubią potas
To najważniejszy składnik pokarmowy dla buraka cukrowego i spośród wszystkich roślin uprawnych pobiera największe ilości tego pierwiastka. Zadaniem potasu w roślinie jest kontrola gospodarki azotem oraz regulacja gospodarki węglowodanami, dzięki czemu wpływa na poziom cukru w korzeniach. W latach suchych stymuluje odporność rośliny na stres wodny. W warunkach niedoboru potasu w czasie suszy bądź upałów burak cukrowy bardzo szybko traci turgor i odzyskuje go znacznie wolniej od roślin prawidłowo odżywianych. Niedobór potasu opóźnia i przesuwa w czasie pobieranie i transport azotanów, powodując przedłużenie fazy wzrostu liści i istotny spadek jakości technologicznej korzeni. Źródłem nawozowym potasu są zarówno słoma, międzyplony, nawozy naturalne, jak i nawozy mineralne. Nawożenie przedsiewne tym pierwiastkiem nie powinno być wyższe niż 100 kg K2O /ha, zwłaszcza, gdy chcemy je połączyć z wiosennym nawożeniem azotowym.
Fosfor pełni ważną rolę w procesie fotosyntezy
Korzystne zaopatrzenie roślin buraka w fosfor wpływa na stabilizację plonu korzeni i wzrost zawartości cukru w korzeniach. Okres krytyczny zapotrzebowania na fosfor przypada na fazę wschodów. Pierwiastek ten wpływa na szybki wzrost systemu korzeniowego, a także większą odporność siewek na stresy środowiskowe tj. zbyt niskie temperatury i niedobór wody w glebie. Warunkiem przyswajalności fosforu przez buraka cukrowego jest optymalny odczyn (pH 6,0 – 7,0) oraz dobra struktura gleby.
Ze względu na duże wymagania pokarmowe buraka cukrowego nie powinno się uprawiać go na stanowiskach o klasie zasobności w P i K poniżej średniej. Stosowanie wysokich dawek nawozów fosforowo – potasowych bezpośrednio pod buraka cukrowego przy niskiej lub bardzo niskiej zasobności gleby w te składniki jest nieefektywne.
Warunki pogodowe panujące jesienią, a także spiętrzenie prac polowych w tym okresie nie zawsze pozwala na stosowanie nawozów fosforowo-potasowych w kompleksie uprawek jesiennych, dlatego należy je wysiać przedsiewnie wiosną. Pierwiastki te można wprowadzić do gleby w postaci nawozów wieloskładnikowych POLIFOSKA® 4, POLIFOSKA® 5, POLIFOSKA® 6, POLIFOSKA® 8, POLIFOSKA® M, POLIFOSKA® PETROPLON oraz POLIDAP®Zobacz produkt® i SÓL POTASOWA.
Magnez też ważny
Pierwiastek ten kontroluje gospodarkę azotową rośliny.Niedobór tego składnika powoduje zmniejszenie zawartości cukru w korzeniach oraz jego wartość technologiczną. Można go wprowadzić do gleby stosując przedsiewnie siarczan magnezu w formie stałej lub w wieloskładnikowych nawozach tj. POLIFOSKA® M, POLIFOSKA® 21, a także nawozach azotowych z dodatkiem tego pierwiastka tj. SALMAG® lub SALETRZAK.
Foto. Im gleba jest bardziej zasobna w składniki pokarmowe, tym niższe są potrzeby nawozowe buraka cukrowego
Burak cukrowy w największym stopniu reaguje na niedobór boru
Niedostatek boru powoduje powolny wzrost roślin, większą tendencję do więdnięcia oraz pękanie i zdrobnienie liści. Jego deficyt w glebie ujawnia się w postaci zgorzeli liści sercowych, czego konsekwencją jest sucha zgnilizna korzeni. Ponadto silny niedobór może się przyczynić do spadku plonu korzeni nawet o 50 % oraz zawartości cukru o 3 – 4 %. Pierwiastek ten można uzupełnić stosując przedsiewnie oraz pogłównie nawóz POLIFOSKA® PETROPLON, SALMAG Z BOREM® lub SALETRZAK Z BOREM. Ze względu na łatwość wymywania się tego pierwiastka z gleby zaleca się również nawożenie dolistne plantacji borem. Najlepiej dwu lub trzykrotnie w ciągu sezonu wegetacyjnego w dawce minimum 100 g B/ha. Pierwszą dawkę najlepiej zastosować w fazie 4 liści, drugą przed zakryciem międzyrzędzi, a trzecią możemy połączyć razem z zabiegiem fungicydowym zwalczającym chwościka buraka.
Niedobór mikroskładników wynika głównie z: niskiej naturalnej zasobności gleby, przewapnowania gleby, braku obornika, intensywnej produkcji roślinnej, a także zbyt częstej uprawy roślin o podobnych wymaganiach (burak cukrowy, rzepak). Tak więc optymalne stosowanie nawozów, zawierające odpowiednie i uzasadnione biologicznie ilości składników pokarmowych są warunkiem obfitych plonów buraka cukrowego oraz ich dobrej jakości.