Nawożenie buraka cukrowego cz. 1: Nawożenie mineralne

Burak cukrowy jest rośliną o wysokich wymaganiach pokarmowych. Potrzeby nawozowe buraka stanowią różnicę pomiędzy zasobnością gleby, a potrzebami pokarmowymi tej rośliny. Im gleba jest bardziej zasobna w składniki pokarmowe, tym niższe są potrzeby nawozowe.

Nawożenie mineralne

Niewątpliwie podstawą sukcesu w uprawie buraka cukrowego jest optymalne nawożenie mineralne. Skład nawozów powinien być starannie dobrany do konkretnych warunków glebowych oraz rzeczywistych potrzeb pokarmowych tej wymagającej rośliny. O dynamice wzrostu roślin, a ostatecznie o plonie cukru decydują głównie takie pierwiastki, jak: azot, fosfor, potas, sód, magnez, siarka, wapń, bor, mangan, cynk.

Tabela 1. Ilość składników pokarmowych potrzebna do wytworzenia plonu korzeni w wysokości 10 t z ha, z odpowiednią masą liści.

Każdy ze składników pokarmowych odgrywa odmienną rolę w kształtowaniu plonu i jego jakości, i tak:

Azot jest czynnikiem plonotwórczym

Pierwiastek ten warunkuje wytworzenie powierzchni liściowej, której zadaniem jest fotosynteza i produkcja węglowodanów gromadzonych później w korzeniach. Nawożenie azotem należy przeprowadzić wiosną w dwóch równych dawkach, w zależności od zasobności gleby. Pierwszą dawkę stosujemy przedsiewnie, przed agregatem uprawowym lub we wczesnych fazach wzrostu w ilości ½ przewidywanej ogólnej dawki azotu. Na podstawie licznych badań i obserwacji wynika, że wielkość przedsiewnej dawki azotu mieści się w granicach 50 – 70 kg N/ha. Zbyt wysokie dawki azotu zastosowane przedsiewnie mogą przyczynić się do osłabienia zdolności kiełkowania, a także do wzrostu porażenia siewek przez choroby zgorzelowe.

Druga dawka azotu, zastosowana pogłównie, przypada na stadium od 4-5 liścia do początku zakrycia miedzyrzędzi. Jest to krytyczna faza pobierania azotu przez buraki cukrowe. Niedostatek azotu opóźnia oraz ogranicza wzrost i rozwój roślin, natomiast jego nadmiar zmniejsza zawartość cukru w korzeniach, a zwiększa zawartość związków melasotwórczych.

Foto. Plantacja dobrze zaopatrzona w składniki pokarmowe, zwłaszcza potas i azot, szybko wykształca silną rozetę liściową

Buraki lubią potas

To najważniejszy składnik pokarmowy dla buraka cukrowego i spośród wszystkich roślin uprawnych pobiera największe ilości tego pierwiastka. Zadaniem potasu w roślinie jest kontrola gospodarki azotem oraz regulacja gospodarki węglowodanami, dzięki czemu wpływa na poziom cukru w korzeniach. W latach suchych stymuluje odporność rośliny na stres wodny. W warunkach niedoboru potasu w czasie suszy bądź upałów burak cukrowy bardzo szybko traci turgor i odzyskuje go znacznie wolniej od roślin prawidłowo odżywianych. Niedobór potasu opóźnia i przesuwa w czasie pobieranie i transport azotanów, powodując przedłużenie fazy wzrostu liści i istotny spadek jakości technologicznej korzeni. Źródłem nawozowym potasu są zarówno słoma, międzyplony, nawozy naturalne, jak i nawozy mineralne. Nawożenie przedsiewne tym pierwiastkiem nie powinno być wyższe niż 100 kg K₂O /ha, zwłaszcza, gdy chcemy je połączyć z wiosennym nawożeniem azotowym.

Fosfor pełni ważną rolę w procesie fotosyntezy

Korzystne zaopatrzenie roślin buraka w fosfor wpływa na stabilizację plonu korzeni i wzrost zawartości cukru w korzeniach. Okres krytyczny zapotrzebowania na fosfor przypada na fazę wschodów. Pierwiastek ten wpływa na szybki wzrost systemu korzeniowego, a także większą odporność siewek na stresy środowiskowe tj. zbyt niskie temperatury i niedobór wody w glebie. Warunkiem przyswajalności fosforu przez buraka cukrowego jest optymalny odczyn (pH 6,0 – 7,0) oraz dobra struktura gleby.

Ze względu na duże wymagania pokarmowe buraka cukrowego nie powinno się uprawiać go na stanowiskach o klasie zasobności w P i K poniżej średniej. Stosowanie wysokich dawek nawozów fosforowo – potasowych bezpośrednio pod buraka cukrowego przy niskiej lub bardzo niskiej zasobności gleby w te składniki jest nieefektywne.

Warunki pogodowe panujące jesienią, a także spiętrzenie prac polowych w tym okresie nie zawsze pozwala na stosowanie nawozów fosforowo-potasowych w kompleksie uprawek jesiennych, dlatego należy je wysiać przedsiewnie wiosną. Pierwiastki te można wprowadzić do gleby w postaci nawozów wieloskładnikowych POLIFOSKA^® 4, POLIFOSKA^® 5, POLIFOSKA^® 6, POLIFOSKA^® 8, POLIFOSKA^® M, POLIFOSKA^® PETROPLON oraz POLIDAP®Zobacz produkt^® i SÓL POTASOWA.

Magnez też ważny

Pierwiastek ten kontroluje gospodarkę azotową rośliny.Niedobór tego składnika powoduje zmniejszenie zawartości cukru w korzeniach oraz jego wartość technologiczną. Można go wprowadzić do gleby stosując przedsiewnie siarczan magnezu w formie stałej lub w wieloskładnikowych nawozach tj. POLIFOSKA^® M, POLIFOSKA^® 21, a także nawozach azotowych z dodatkiem tego pierwiastka tj. SALMAG^® lub SALETRZAK.

Foto. Im gleba jest bardziej zasobna w składniki pokarmowe, tym niższe są potrzeby nawozowe buraka cukrowego

Burak cukrowy w największym stopniu reaguje na niedobór boru

Niedostatek boru powoduje powolny wzrost roślin, większą tendencję do więdnięcia oraz pękanie i zdrobnienie liści. Jego deficyt w glebie ujawnia się w postaci zgorzeli liści sercowych, czego konsekwencją jest sucha zgnilizna korzeni. Ponadto silny niedobór może się przyczynić do spadku plonu korzeni nawet o 50 % oraz zawartości cukru o 3 – 4 %. Pierwiastek ten można uzupełnić stosując przedsiewnie oraz pogłównie nawóz POLIFOSKA^® PETROPLON, SALMAG Z BOREM^® lub SALETRZAK Z BOREM. Ze względu na łatwość wymywania się tego pierwiastka z gleby zaleca się również nawożenie dolistne plantacji borem. Najlepiej dwu lub trzykrotnie w ciągu sezonu wegetacyjnego w dawce minimum 100 g B/ha. Pierwszą dawkę najlepiej zastosować w fazie 4 liści, drugą przed zakryciem międzyrzędzi, a trzecią możemy połączyć razem z zabiegiem fungicydowym zwalczającym chwościka buraka.

Niedobór mikroskładników wynika głównie z: niskiej naturalnej zasobności gleby, przewapnowania gleby, braku obornika, intensywnej produkcji roślinnej, a także zbyt częstej uprawy roślin o podobnych wymaganiach (burak cukrowy, rzepak). Tak więc optymalne stosowanie nawozów, zawierające odpowiednie i uzasadnione biologicznie ilości składników pokarmowych są warunkiem obfitych plonów buraka cukrowego oraz ich dobrej jakości.