Wymywanie składników pokarmowych poza system korzeniowy roślin uprawnych jest bardzo niekorzystne zarówno dla producenta rolnego jak i dla środowiska. Zjawisko wymycia jest zależne od kilku czynników, przy czym takie zagrożenie jest większe w okresie zimy, aniżeli w lecie. Co jest tego powodem i jakie pierwiastki mogą zostać wymyte?
Składnikami szczególnie narażonymi na wymywanie są: azot (nie wiązana przez glebę forma azotanowa NO3-), siarka (SO4-2), magnez, potas, fosfor i wapń. Czynnikami sprzyjającymi ich wymywaniu z gleb są intensywne opady, mała zawartość frakcji ilastej w glebie, brak roślinności, nawożenie jednostronne, niedostosowane do właściwości gleby i fazy rozwojowej roślin.
Opady atmosferyczne
Im większa ilość opadów, tym większe potencjalne straty składników pokarmowych poprzez wymycie ich do głębszych warstw profilu, a następnie do wód gruntowych. Pewne straty będą zachodzić również w przypadku spadków terenu na drodze spływu powierzchniowego, zwłaszcza podczas obfitych opadów. Składniki pokarmowe migrują zarówno z wodą opadową jak i w roztworze glebowym. Tym samym jeśli opady są większe niż transpiracja, czyli parowanie (a to nie zachodzi w zimie, lecz zazwyczaj w okresie letnim), wówczas składniki migrują w głąb profilu glebowego. Zatem zagrożenie wymycia składników pokarmowych następuje przede wszystkim w okresie półrocza zimowego, pomimo iż zwykle w tym czasie odnotowuje się mniejsze opady.
Gleba i jej właściwości
O możliwości wchłaniania wody przez glebę decyduje między innymi jej skład granulometryczny. Im gleba lżejsza tym proces przesiąkania wody w głąb profilu zaczyna się wcześniej. I odwrotnie – im więcej jest części ilastych w glebie tym wolniejsze jest przesiąkanie, a jednocześnie tym silniej gleba sorbuje składniki pokarmowe. Czyli z gleb gliniastych wymycie pierwiastków zachodzi wolniej niż z gleb lekkich. Przykładowo z gleby piaszczystej w okresie jesieni nadmiar azotanów może zostać wymyty w całości podczas, gdy z gleby gliniastej tylko w 50 %.
Więcej II części artykułu…
