Obecnie pszenica ozima osiągnęła fazę liścia flagowego. Czas więc rozważyć podanie dawki jakościowej azotu, która przyczynia się do zwiększenia masy tysiąca ziaren oraz wpływa na polepszenie się parametrów jakościowych ziarna, a mianowicie zawartości białka i glutenu, czyli parametrów, które wpływają na końcową cenę ziarna w skupie.

Trzecia dawka azotu pozwala znacząco poprawić parametry jakościowe ziarna pszenicy, dlatego potocznie często jest nazywana dawką jakościową

Nawożenie pszenicy ozimej azotem należy tak zaplanować, aby dostarczyć go roślinom w odpowiednich ilościach w każdej fazie rozwojowej. Natomiast wszelkie ograniczenia mogą doprowadzić do redukcji poszczególnych elementów struktury plonu. Obecnie pozostała nam do wysiania trzecia - jakościowa dawka azotu w pszenicy ozimej, tzw. dawka na kłos, która jest ostatnią szansą poprawienia ilości i jakości ziarna. Należy jednak umiejętnie wybrać jej wysokość i termin podania.

Zbyt niski poziom nawożenia azotem w pierwszych dwóch dawkach, zwłaszcza w łanach nadmiernie zagęszczonych, tym samym mających większe potrzeby pokarmowe, może przyczynić się do niskiej zawartości białka w ziarnie. W takim przypadku jak najbardziej uzasadniona jest aplikacja jakościowej dawki azotu, która wpłynie na zwiększenie białka w ziarnie. Ostatnią porcję azotu podaje się w okresie fazy liścia flagowego do końca kłoszenia pszenicy.

Ile azotu na kłos?

Pszenica ma wysokie wymagania względem azotu, gdyż na wyprodukowanie 1 tony ziarna wraz z odpowiednią masą słomy, potrzebuje około 25 - 30 kg N/ha, przy założeniu dostępności azotu ze wszystkich źródeł, m.in. zasobności gleby, nawożenia naturalnego i mineralnego itd. Wyliczając więc ostatnią dawkę azotu pod pszenicę ozimą powinniśmy wziąć pod uwagę ilość zastosowanego azotu w pierwszej i drugiej dawce, a także korelację składników pokarmowych, które umożliwiają pełne pobranie azotu tj. siarka. Zazwyczaj dawka azotu na kłos mieści się w przedziale 20‑50 kg N/ha.

Konsekwencje  podania nieprawidłowych ilości azotu

Zbyt wysoka ilość aplikowanego azotu może być szkodliwa zarówno dla ilości, jak i dla jakości ziarna. Podanie dawki azotu bez oszacowania może też niepotrzebnie podnieść koszt nawożenia pszenicy. Należy pamiętać, że stosowanie zbyt dużych dawek azotu na kłos może wpływać na zwiększone wyleganie roślin oraz może obniżyć plon ziarna (jeśli w trakcie wypełniania ziarna występuje susza i brakuje wilgoci w glebie). Przenawożone azotem rośliny są bardziej wrażliwe na upały, zużywają więcej wody, ich ziarno ma mniejszą masę hektolitra, oraz wolniej transportują asymilaty do ziarna, co odbija się na zawartości i jakości glutenu. Z kolei zbyt niska dawka jakościowa azotu wpływa na wcześniejsze dojrzewanie, obniżenie zawartości białka, gorszą jakość glutenu oraz większą podatność na brunatną plamistość liści oraz stresy abiotyczne.

Forma azotu, która szybko zadziała

Aby rośliny pszenicy mogły jak najszybciej wykorzystywać podany azot powinniśmy zastosować szybko działające formy tego pierwiastka w nawozach. Najczęściej stosowanym nawozem azotowym na kłos jest z pewnością saletra amonowa (ZAKSAN, PULA, SALETRZAK, SALMAG), zawierająca w swoim składzie 50% szybko działającej formy azotanowej. 

Siarka azotowi niezbędna

Dokonując wyboru nawozu azotowego warto zwrócić uwagę na zawartość składników drugoplanowych, szczególnie na siarkę, ponieważ efektywność nawożenia azotem w dużej mierze zależy od zaopatrzenia roślin w ten składnik, zwłaszcza pszenicy jakościowej. Trzeba wiedzieć, że dobre zaopatrzenie roślin w siarkę pozwala nie tylko na lepsze przetwarzanie azotu w plon, ale również przekłada się na lepszą jego jakość (wyższą zawartość białka). Nawóz zawierający siarkę to m.in. POLIFOSKA 21. Dodatkową ilość siarki możemy dostarczyć roślinom dolistnie stosując siarczan magnezu, który jak sama nazwa wskazuje, zawiera również magnez. Obydwa te pierwiastki w znacznej mierze odpowiadają za poprawny metabolizm związków azotowych w roślinie. Oprysk dolistny powinniśmy wykonać jeszcze przed kwitnieniem pszenicy.

Zaczekaj na deszcz

Pamiętajmy jednak o warunkach, w jakich stosujemy azot. Efektywność trzeciej dawki azotu jest tym wyższa, im gleba jest bardziej wilgotna, stąd warunki pogodowe będą tu najbardziej decydujące. W warunkach suszy azot nie zadziała i nie odegra żadnej plonotwórczej roli, ani nawet po niewielkim deszczu, gdyż nie zostanie rozpuszczony i pobrany przez rośliny, przez co poniesiemy tylko niepotrzebne straty. Dawka na kłos powinna więc być podana przed spodziewanymi opadami deszczu, tak by nawóz jak najszybciej się rozpuścił i przemieścił w głąb gleby. Będzie wówczas dostępny dla roślin w strefie korzeniowej, a nie tylko rozpuści się na powierzchni gleby.  Tak więc odpowiednie zaopatrzenie w wodę jest czynnikiem determinującym zasadność trzeciej dawki i jej pełną skuteczność. Ponadto, stosowanie trzeciej dawki ma sens tylko w łanach zdrowych, chronionych przed chorobami i szkodnikami.

Mocznik dolistnie

W przypadku wystąpienia niedoborów opadów deszczu możemy zastosować dolistne nawożenie mocznikiem w dawce nie większej niż 5 kg mocznika na 100 litrów wody (przeciętnie 300 l wody /ha). W takich warunkach zabieg ten poprawia wypełnienie ziarna i zawartość białka. Można go stosować przy wykonywaniu praktycznie wszystkich zabiegów ochrony zbóż (na choroby grzybowe i szkodniki), gdy dozwolone jest mieszanie pestycydu z mocznikiem. Dokarmianie azotem powinniśmy zakończyć przed kwitnieniem, gdyż rośliny potrzebują trochę czasu na zagospodarowanie azotu – im później wykonujemy zabieg tym mniej azotu podajemy roślinom.