W ostatnich latach znacznie częściej borykamy się z problemem suszy glebowej, która, jak podaje Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach obecnie obejmuje teren całego kraju. Sytuacja ta bez wątpienia odbije się na plonach wszystkich roślin uprawnych, zwłaszcza zbóż ozimych i jarych, a także rzepaku.
Susza potwierdzona
W okresie od początku stycznia do końca maja praktycznie w całej Polsce nie spadło więcej niż 200 mm/m2 opadu. W ostatnim czasie sukcesywnie pojawiały się komunikaty IUNG-BIP pokazujące coraz większą skalę występowania suszy na terenie kraju. Ostatecznie Instytut w piątym okresie raportowania tj. od 1 maja do 30 czerwca 2018 r. stwierdził wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski. Średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla kraju wynosiła –174,5 mm i w porównaniu do poprzedniego okresu raportowania zwiększyła się o 16 mm.
Kiedy rośliny potrzebują wody najbardziej?
Większym problemem niż ilość opadu jest okres, w którym on nastąpił. Rośliny mają swoje fazy krytyczne, w których szczególnie negatywnie reagują na niedobór wody w glebie.
Tabela. 1 Fazy krytyczne zapotrzebowania roślin na wodę
| Roślina uprawna | Faza krytyczna zapotrzebowania na wodę |
| zboża | strzelanie w źdźbło do fazy kłoszenia, nalewanie ziarna |
| rzepak ozimy | kwitnienie i dojrzewanie |
| ziemniak | zawiązywanie pędów kwiatowych, kwitnienie, formowanie bulw, żółknięcie roślin |
| kukurydza | kwitnienie i początek rozwoju kolb |
| burak cukrowy | zwarcie międzyrzędzi do intensywnego grubienia korzeni |
opracowanie własne
Przyjrzyjmy się zatem uprawom
W zbożach ozimych z brakiem wody najlepiej poradził sobie jęczmień, żyto i pszenżyto ponieważ wcześniej zaczęły się kłosić i miały czas, aby dość dobrze wykształcić ziarno. Pszenica ozima i zboża jare nie rokują zbyt dobrze i „na oko” widać, że plony będą niższe, ponieważ kłosy są częściowo puste, a ziarno drobne. Kukurydza wysiana w kwietniu wygląda dobrze, natomiast ta wysiana później (w maju) miała mniej wody na starcie i już można zaobserwować na roślinach oznaki deficytu wody. Natomiast w burakach cukrowych placowo obserwuje się więdnięcie roślin, a w niektórych rejonach całych plantacji.
Zbawienne opady
Zapowiadane w najbliższych dniach opady deszczu mogą okazać się zbawienne dla takich upraw jak kukurydza, rośliny okopowe, czy rośliny bobowate, jednak jeśli będą one bardzo intensywne (pochodzące z chmur burzowych) oraz nierównomiernie rozłożone, mogą okazać się niewystarczające.
